quarta-feira, 6 de maio de 2009

Todas las L(h)énguas na Lhéngua



Quando hai uns dies botei un quementairo a l articlo “
La casa quemun” fiç-lo solo cumo quien ten un pensar alto subre l modo cume pensa la nuossa lhéngua. An buona berdade naide se puode arrogar l dreito de dezir que l mirandés más scorreito ye l que se fala na raia de la Lhuç, nas Trés Marras, na Trindade, an Zenízio ou na Granja de San Pedro. Por outro lhado, i çculpai-me la dureza de las palabras, tamien nun cumprendo que ua lhéngua se puoda screbir de dues ou más maneiras, yá que se fazirmos esso, an beç de normalizar ua fala stamos a criar cundiçones al sou çcrédito.
Cula debida bénia a quien tanto i tan buono trabalho ten feito, eiqui deixo l eisemplo de l que digo i que anté parece que se fala de dues lhénguas.
Hai que cunseguir la melhor maneira para que todo mundo scriba de l mesmo modo. Antón si yá falaremos de la casa quemun.

Alcides Meirinhos








5 comentários:

  1. Buonos dies Alcides.

    Bou a deixar un quementairo porqui, haberá tiempo de screbir artigos cun perpuostas.

    You sou l respunsable por essas dues oupçones que an buona berdade son "3" solo que l tiempo ye pouco i quedórun por anquanto solo dues. You gustaba que houbisse mais la oupçon Raiano, mas percisaba que me andicássen las defréncias...
    Por esso ls raianos tamien ténen que "luitar" i cuido que todos ls debemos apoiar pa que las defréncias seian outelizadas, screbidas.

    Esto puode parecer ua cuntradiçon pa la ounidade dua léngua(ne l tradutor arriba stá que ye de Pertués pa ua solo léngua:Mirandés) mas nun ye cuntradiçon, ye l robés. Solo quando las pessonas tubíren libardade pa screbir cumo cuidan que dében screbir; ó melhor dezindo, cumo quédan felizes al screbir (sien erros claro stá) ye que l mirandés ganha ua bida cumpleta.

    Cumo se puode ber hai pessonas que nun síguen (Sendineses i Raianos) la cumbençon ó se síguen alguns ye un cachico contra buntade i essa ye la maior senhal que algo ten que ser demudado.
    Claro stá cumo todos dou balor a la Cumbençon pus sien eilha ye que nun habie nada.



    Assi cumo nós eisigimos al Pertueses que respeiten l Mirandés; que nun dígan que ye un Pertués mal falado; tamien drento de l Mirandés ten que se respeitar las sues bariadades; percipalmente an bocabulário. Un eisemplo gritante que nun se stá a respeitar l Raiano ye cicuiro.blogspot.com. Inda que l sou outor nun respeite la cumbençon (cun pena mie); hai que ber; ó el ten muita eimaginaçon ó hai muito bocabulário que falta tener an cunsideraçon. Chega ber ls títalos cumo "gatiques" que supongo ser "gaticos"...muitos mais eisemplos hai; "ruga", "rue"... Cada pessona que fala la sue bariadade neste bendito Mirandés; que achegue la brasa a la sue sardina i esso eirá poner mais fuorte l Mirandés ne l sou todo; i bendita la riqueza de l Mirandés.


    Apuis de dezir esto, inda tengo que dezir que sou faborable a la percura de ua seluçon pa screbir de modo ouniforme, esto ne l que toca al ampeço de las palabras por "lh"/"l", a las treminaçones "on"/"ão" i tamien al "g" que nun se lei nalgues bariadades. Esto ye un porblema central de la cumbençon i que cuido que hai que lo resulber; pus nun stá resolbido, passo la redundáncia pa quien nun se apercebiu.

    Cristóvão Pires (Cecílio de nomeada)

    ResponderEliminar
  2. Buonos dies

    Mas ye cuontra essas lhuitas i cuontra l puxar la brasa a la sue sardina que l miu testo ye cuontra. Son essas oupçones todas que debiden la lhéngua.
    Quanto a la terminologie, esto ye, l uso de palabras defrentes ou más outelizadas para lomear algo ou algue atebidade, por cierto que nesso cada cual screbirá l termo que melhor reflita l cunceito zde que debidamente ancuadrado pula cumbençón, cume por eisemplo, "biendo" i "tornadeira" que tenen l mesmo segnificado.
    L que stá mal, a miu ber, ye quando ua norma permite screbir de modos defrentes la mesma palabra, se nó, miremos las palabras pertuesas "leite com café": neste causo escribe-se "café" i "leite", mas an quaije todo l Alenteijo (quantos miles?)las pessonas dízen "cafei con lête" i nien por esso scriben dessa maniera.
    Quanto al blogue que lomeias, cada cual assume las sues oupçones, scribe de la maneira que querga i según las eideias que professe zde que nun strobe a naide i que diga que la lhéngua nun ye l mirandés.
    Quanto a la palabra "rue / ruga" que se outelizan las dues an sítios defrentes de l Praino, será un causo cume l "g" antre bogales ou l "l/lh" no amprecípio de las palabras: achar ua seluçón buona para todo mundo!

    Abraços
    Alcides

    ResponderEliminar
  3. Este comentário foi removido pelo autor.

    ResponderEliminar
  4. (La mensaige anterior fui apagada por mi, que me anganhei nun detalhe)

    Biba Alcides outra beç.
    You bien sei qual ye la tue eideia. I an parte cuncordo culha. Ó seia, ne l miu ber si hai que nalguns casos "ounir" ó "ouneficar" la scrita. Mas solo adonde esso seia possible sien "cortar ls braços" de la léngua. Stou a pensar que até cun base na speriéncia que las pessonas fúrun tenendo que se fazisse algo cumo un pruntuário an que se sclarecíssen i se justeficássen essas "ambiguidades": porque ye que se bai a screbir prencípio(persente na eitiqueta desta antrada de l blogue) ó percípio? Se las dues dében ser admetidas, se ua ye anfluéncia de l pertués i debe ser menos ousada...etc. Mas esto nun ten nada a ber culas bariadades; nada a ber culs pobos(poboaçones).



    Esse blogue que you dixe antes assume que nun respeita la cumbençon. L que you querie chamar-te la atençon ye que MESMO que el outelizasse la cumbençon haberie palabras defrentes. Qual serie la seluçon anton pa "ruga"/"rue" ó "gatiques"/"gaticos"? Ó "isto"/"esto"?

    Hai que ser razonables i adonde nun se puode "fundir" nua palabra eidentificar esses casos; até ancentibar l sou uso. Nun se puode deixar la léngua sien piernas ó braços. Esso nun queremos, cuido que naide quier.


    La bariadade ye sien dúbeda ua riqueza de l mirandés i "normalizar" essas defrenças dá fuorça a la léngua:
    a la ua stamos a fazer cun que se clarefique cumo se debe screbir eibitando dúbedas scusadas;
    an segundo stamos a fazer cun que cada pessona se eidantefique cul mirandés, porque eirá screbir cumo an rialidade fala.


    L caso que falas an pertués ye defrente yá que l mirandés ye ua léngua de traduçon oural. Que le habemos de fazer.

    Solo pa chamar la atençon que hai un sien fin de palabras an que se aceita la ambiguidade NUN tenendo esto NADA a ber culas Bariadades, bou poner uas poucas palabras pertuesas solo assi de cabeça:
    diferença(i todas las bariaçones; diferente..etc); comer, comentário, economia, sem, nem...bá hai mais que fui bendo por ende, nun se me stá a lembrar agora.


    Abraço,
    Cristóvão Pires

    ResponderEliminar
  5. Dende tengo dalguas deficuldades a antenderbos... Nun stou a ber adonde sta al purblema de screbir gatiques, se las pesoonas an Samartino assi falan. Eilles cortan tode los "os", isso ye : manes, perres, lhades, chanes, ... i ye bastante guapo de scuitar ua samartineira falar assi.

    Si hai personas/pessonas (hui ! mas outra maneira de dezir, cuidado !) que dizen ruga, outras que dizen rua, ende al "g" zaparece. Mas al "g" cunserba-se na palabra "ruguita" que ye ua pequeinha ruga.

    Si hai personas que dizen codiyo, fiyura, fiyo, ende por star un "i" antes dal "g", al "g" passa a ser un "y". Pul menos sona cume tal, mas cum la cumbençon diç hai que screbir assi : fiura, codio, fio... (isso you acho que sta mal).

    Açpuis hai la storia dal "al". Si home, muita giente, anfin pur nun dezir toda purque l'outro die fui-m'a Sandin i nun oubie "l" mas "al" an "al carro", "al bui",...

    L'outro die tube uns quementarios a la casa al pobo de Cicuiro purque la mie scrita nun sona eisatamiente cume s'oube an Cicuiro. Na berdade al que m'antressa ende ye de mesclar la fala de Samartino cun las outras, purque cada almica qu'hai ende diç que ye na sue tierra que se fala melhor i... i anté oubie an Cicuiro que ye an Custantin que se fala melhor mirandés. Mas que cousa mas asurda ya qu'an Cicuiro fala-se cume an Custantin !!! (Hai ende de fato un antresse turistico pur causa de la rota de la tierra frie, dal Carocho i tal, de maneira que tamien hai agora al mito que solo an Custantin ye que se fala i que nal resto ye...).

    An Paradela, inda hai quien diga triyo, fiyura, ... era la mesma cousa an Cicuiro i Custantin. Pus mi mai inda diç fiyura, i coineço ua tie de Cicuiro que inda diç codiyo i triyo.

    Lo que quiero fazer ye anton de mesclar essas maneiras de falar pra que nun muorren.

    Tamien m'acuntece d'usar "ne la" an beç de "na", ne los an beç de nos, i mas... ya nun s'usan ye berdade, mas nun los ambentei, ide a ber no/nal dicionario que stan alha, "nela" pul menos sta.

    Agora s'Alcides diç que nun ye mirandés, a mie tanto me da. Que ye mirandes sei-lo you bien que ye. Tamien nun beio purqui'que nas tierras de Marie bou a screbir "lheite" i nos arroyos de la muerte bou a screbir "lleite". An qualquiera sitio scribo "lleite" i assi ya sta (ya que muitos scriban assi) !

    ResponderEliminar