sábado, 23 de maio de 2009

Notas sobre a queda do -g- em mirandês (4)




Deixo eiqui listas de palabras an que cai l -g- assentes ne l coincimiento que tengo de l sendinés, mas que poderan ser cumpletadas cun dados de outras tierras se la quadrilha ajudar.




1. Lista de palabras em que cai o -g-


abriar
abriadoso
amiado
amiar-se
amio
ampriado
antiamente
antio
arrieirado
arrieirar
artio
barria
barriada
barrieira
bexia
begioso
bia
bior
briada
cantia
castiador
castiar
castio
cumio
cunsio
cuntio
derraiada
einemio
stria
fadia
fedieira
fio
fieira
fieiral
fiico
formia
formieiro
liar
lieira
mia
miar
Miel
Mialito
oubriaçon
oubriado
oubriar
ourtia
ourtiar
oution
perdion
perdieira
perdieiro
postio
rieiro
rodria
sartialho
spia
spiado
spiar
trio
trieira
zbarriado
zbarriar



2. Formas verbais: verbo dezir
dio (1ª pessoa pres. indicativo)
dia, dias , dia, díamos, díades, dían (Pres. conjuntivo)
dia (Imperativo)



3. Toponímia
derraiada (Sendim)
fieiral (Sendim)
perdieira (Sendim)
fuonte de l sartialho (Sendim)
beia (Águas Vivas)




17 comentários:

  1. Buonas nuites,

    Assi de repente, you puodo dezir que an San Pedro eisiste l berbo AMBRIAR, cun B.
    I nun ye solo na spresson "mal ambriado"; cuido que se poderá traduzir por "investir", cumo tal "ambriar muito denheiro par fazer ua parede ou ua casa ou assi". I usa-se muito.
    Abraço

    ResponderEliminar
  2. Tortulhas

    Un de ls maiores porblemas que tenie na scuola, era ls alunos trocáren l "p" pul "b" ou l cuntrairo. Tu mai puode cunfirmar esso.
    Nun será l causo de dezíren ambriar por amprear?

    Almendra

    ResponderEliminar
  3. Buons dies

    Tamien na raia la palabra "ambriar" ten la conotaçon de l modo cume se aplica l denheiro, agora se ben de ampre(g)ar ... num me parece assi tan fáçl.

    Abraço

    ResponderEliminar
  4. Buonos dies, Alcides

    Se cada un der la sue oupenion i todos la tomáren an cuonta, muita luç se fará i todos daprenderemos.
    Tenerás rezon ne l que dizes, nun me parece que benga de ampre(g)ar, you nun me habie dado cunta que ls sendineses nun pornuncían l (g).
    Dezimos "amprear", mas l eisemplo de Tortulhas ye de San Pedro.

    Almendra

    ResponderEliminar
  5. Olá
    Ambriórun muito denheiro, diç-se na Speciosa, tal cumo diç Tortulhas.
    Las outras palabras que ende stán tenen siempre l (g). Alguas nun se usan na Speciosa.
    Beisicos
    Adelaide

    ResponderEliminar
  6. Buonas nuites, porsor Almendra!

    Ls mius oubidos nun son muito de fiar, mas peç-me que eiqui nun m'anganho. L berbo ye mesmo AMBRIAR - i puls bistos Alcides i Adelaide tamien cunfírman. I inda puodo acrecentar (aquercentar?/aquerçantar?/acreçantar?)que tamien se usa an Palaçuolo i quier dezir l mesmo.
    Agora se sufriu sonorizaçon de P para B, stou cumo diç Alcides... mas ye cierto que naide diç Amprear/ampriar.
    Abraço

    ResponderEliminar
  7. You yá me penetenciei, nós si dezimos ampriar:
    -Dás-me un beiso?!!
    -Mal ampriado/ampreado!!!

    Abraço

    ResponderEliminar
  8. You tamien cuncordo cula buossa teorie, isso que diç Alcides parece star cierto.

    ResponderEliminar
  9. Buonas nuites Amadeu,

    An Zenízio tamien se usa la palabra ambriar cul santido que Tortulhas le dá. Cuido que La palabra que Amadeu diç ''Abriar'' ye cul santido de se porteger de l friu. An zenízio ls boieiros i ls pastores ponien-se a la briada para se çfender de l aire de riba que era malino.

    ResponderEliminar
  10. Buonas nuites Fracisco,

    Bós an Zenízio deis BRIADA ou BRIGADA?

    Abraço
    Amadeu

    ResponderEliminar
  11. Buonas nuites

    Ten-se eiqui falado subre la ourige de ls berbos ambriar i ampregar. You hai muito que studei esse berbo i las cunclusiones a que cheguei son las seguintes (son mies, l que nun quier dezir ciertas):
    1. ambriar i ampregar bénen dambos a dous de l lhatin implico, -as, -are, -avi, -atum.
    2. Nun caso l grupo -pl- dou -br- (implicare > ambriar) i noutro dou -pr- (implicare > ampregar).
    La mudança de l grupo –pl- lhatino an –br- mirandés, ye normal i dá-se an outras palabras cumo: duplare > dobrar; Pobla > Pobra > Pruoba.
    3. Ls dous berbos ténen ls mesmos sentidos: investir; aplicar; empregar; gastar; colocar.


    Amadeu

    ResponderEliminar
  12. Nun tenie reparado na palabra''Ampriar''.

    Las palabras ''abriar, abriadoso, antiamente, antio,bexia,briada, cantia, castio,cumio,cuntio,derraiada, einemio,, formia, formieiro, oubriaçon,oubriar, perdieira i perdieiro'' tamien an Zenízio se usan.
    las palabras ''arrieirado i arrieirar'' an zenízio usa-se arribeirado i arribeirar. Las outras alguas tengo dúbedas se lhieban l g ou nó.

    Un abraço,

    Francisco

    ResponderEliminar
  13. Buonas nuites Francisco,

    Tenta ber se diç, an relaçon a cada ua deilhas:

    - abriar, abriadoso, antiamente, antio,bexia,briada, cantia, castio,cumio,cuntio,derraiada, einemio,, formia, formieiro, oubriaçon,oubriar, perdieira i perdieiro;

    ou se se diç

    - abrigar, abrigadoso, antigamente, antigo,bexiga,brigada, cantiga, castigo,cumigo,cuntigo,derraigada, einemigo, formiga, formigueiro, oubrigaçon,oubrigar, perdigueira i perdigueiro.

    ResponderEliminar
  14. Amadeu,you cuido que ls mais bielhos dezien Briada ambora se ouba tamien dezir Brigada. Agora talbeç se diga mais brigada. Quando you era garoto i habie dies mui frius, mius pais dezien para ir culas bacas pa l cerrado de la cerbeira que era abriadoso i nien you nien eilhas teniemos friu.

    ResponderEliminar
  15. Esso amostra, Fracisco, que tamien an Zenízio houbo datrás casos de caída de g, cumo esse de que falas «brada», «abriadoso». Talbeç tenga habido outros, mas nun sabemos.

    ResponderEliminar
  16. Amadeu,
    You penso que quando era garoto que essas palabras se dezien sien l G,mas yá passórun 45 anhos zde que salie dalhá i ye natural que muitas deilhas se digan cul G. Tengo que houbir ls mais bielhos i solo apuis tenerei la certeza.

    Un abraço,

    francisco

    ResponderEliminar
  17. Stá bien, Fracisco,

    Queda anton treminado, quando podires de oubir ls mais bielhos.
    Ye assi que melhor podemos coincer la nuossa lhéngua. I todos tenemos algo a ansinar uns als outros.

    Un abraço,
    Amadeu

    ResponderEliminar