sábado, 19 de fevereiro de 2011

« l » ou « l’ » ?

Hai outra cousa na Cumbençon que na mie oupenion debie de haber sido mais bien pensada:

L que ye que puode justeficar, ne l caso de l artigo defenido ne l singular, cumo stá screbido na p. 29, l uso de l apóstrofo ounicamente quando la palabra que ampregamos depuis i que ampeça por ua bogal pertence, mas solamente neste caso, al género femenino ?

Ye que un puode até nun antender nada i nun saber l que debe de fazer na medida an que nesse mesmo decumiento i na mesma página aparece ua frase que ye dada curjidosamente an eisemplo, «Bi’l gato, l’aire ye buono», an que se pon precisamente l apóstrofo antre l artigo i la palabra «aire» que nun ye femenina mas masculina cumo todos sabemos !

I antes d’ir mais loinge i culs cunhecimientos que you tamien adquiri nas classes de lhenguística i de fonética a que assisti quando andaba a studar an Paris-III , tamien gustarie de tener la certeza absoluta que ye bien berdade todo l que nessa página stá screbido: por eisemplo, que l artigo defenido « l » quando un diç « Bi l gato » fazerie cuorpo (foneticamente falando, stá claro) até cula bogal final de l berbo ampregado antes de l artigo. Dende la splicaçon que ye dada nessa mesma página para justeficar que nessas frases que son dadas cumo eisemplos apareça tamien un apóstrofo afinal antre l berbo i l artigo nesse grupo de palabras : "Bi’l gato"… A mi parece-me que aqui tamien hai matéria para reflexon tomando siempre an cuonta que ye eissencial nun cumplicar (subretodo quando nun hai berdadeiramiente necidade) mas pul cuntrairo ajudar a antender regras de scrita, prebelegiando siempre la lógica, para la grande maiorie de la populaçon que nun ye oubregatoriamiente cunstituída por specialistas an lhenguítica ou an fonética.

Por esso you pregunto : que lógica permite stablecer de maneira cumbencional mas credible assi i todo que ne l caso de ls artigos defenidos, só se puoda outelizar l apóstrofo (cumo ye l caso aqui : you até agora, nun l ponie l apóstrofo yá que esta palabra "apóstrofo" tamien ye masculina…) quando l substantibo que s’amprega depuis solo pertence al género femenino ?

Quier dezir : l problema só se pon na scrita afinal de cuontas… mas porque ye que esse problema se pon na scrita se nun se pon na fala ? Nun starien anton ls specialistas a cumplicar adonde nun hai rezon precisamente de cumplicar ?

Claro que cumplicórun! You por eisemplo: chena de buonas antençones, tentaba siempre respeitar la Cumbençon na medida de l possible mas a cada beç que precisaba de ampregar formas tan simpres i tan recorrientes cumo l artigo defenido ne l singular que nun fusse l artigo « la » porque l substantibo que ampregaba depuis ou era masculino ou era femenino mas ampeçaba por ua bogal… anton, inda habie que fazer outra ginástica antelectual i pensar tamien : i l substantibo esse, ye quei afinal : masculino ou femenino ?
- Se ye masculino, cumo tal « l aire », Ah, anton, nun l pongas l apóstrofo, porque ye esso l que stá afinal sugerido na p. 29 de la Cumbençon, mas solo cun un eisemplo (i un solo : « l arador », l que ye pouco, ye preciso dezir tamien la berdade!) depuis desse outro eisemplo yá aqui mencionado, dado poucas linhas antes mas que sugerie antretanto l cuntrairo… !!!
- Mas se ye femenino l substantibo, cumo tal « l’auga », puis la Cumbençon diç que si, nessa mesma p. 29, i cun esta justeficaçon : « De modo a facilitar ao máximo a escrita e a evitar erros, a solução adoptada dispensa o apóstrofo, excepto na forma feminina singular antes de vogal : l’auga » (!!)

«De modo a facelitar al mássimo la scrita…. » tenta justeficar la Cumbençon ??!! Mas l que se passa cuncretamiente, i nun hai que tener miedo de l dezir, ye precisamiente l cuntrairo !

Ye mui probable que you steia anfluanciada por questiones de la mesma orde que eisísten afinal ne l caso de l francés. Eisiste an francés tamien por acaso l artigo « l’ » que se usa an eisemplos cumo ls que aparécen nesta frase: « L’hôtesse de l’air se trouve à l’endroit de l’avion où il faut qu’elle soit et arrive toujours à l’heure» ou tamien nestes eisemplos cumo « L’imagination, l’eau, l’utilisation, l’orchestre ", etc
La regra neste caso nun ye nada cumplicada porque a cada beç que un substantibo, seia el masculino ou femenino, ampeça por ua bogal (l « h » de «hôtesse» nun ten balor fonético) l artigo defenido ne l singular (i solo neste caso) ye siempre l mesmo ; ye siempre « l’ » yá que la pernúncia tamien ye la mesma. I digo mais. Nun serie mui ouportuno cumplicar mais an francés porque l’ourtografie de la lhéngua francesa yá ye mui cumplicada (neste caso nó cumo podeis ber, mas noutros casos, si i sien splicaçones lógicas por bezes até!) na medida an que nun houbo an francés reformas ourtográficas de tal maneira amportantes cumo las que houbo an pertués por eisemplo i que l francés se scribe an 2011 afinal tal cumo se screbie ne l seclo XIX.

L caso de l artigo « l’ » que eisiste an francés nun dá tamien que pensar i nun bos faç pensar a bós tamien nesse mesmo artigo que an mirandés se scribe antretando de dues maneiras an beç dua : « l » i « l’ »? A mi si !

Anton ye eibidente que se l oubjetibo ye nun cumplicar i facelitar pul cuntrairo para ua grande maiorie de pessonas la cumprenson de las regras de scrita stablecidas para l Mirandés, l caso de l artigo defenido ne l singular tamien deberá ser tomado an cuonta, sendo talbeç ouportuno fazer tamien ua scuolha i tomar finalmente la melhor decison…

« l » ou « l’ » ?

Ye que hoije mais que nunca, i yá nun stamos ne l seclo XIX, naide ten muito tiempo para perder…