terça-feira, 8 de março de 2011

L tocador de gaita

Yá muitas bezes tenemos achado escrebido la palabra “gueiteiro”.
Çculpai-me por poner assi de modo cenzielho las questiones, mas yá muita beç quedei sien saber al cierto ...

... “gaita” ou “gueita”? “gaiteiro” ou “gueiteiro”?
Sí se fala “gæiteiro” mas este ditongo nun eisiste na Cumbençon.
Puosto esto, haba quien diga cumo escrebir quando queremos dezir “l tocador de gaita”?
Abraços
Alcides

6 comentários:

  1. Este comentário foi removido pelo autor.

    ResponderEliminar
  2. Este comentário foi removido pelo autor.

    ResponderEliminar
  3. Se furmos a ber, Alcides, las dues palabras « gaiteiro » i « gueiteiro » stan persentes dambas a dues ne l « Pequeno Vocabulário Mirandês-Português » de Moisés Pires. Mas ounicamente « gaita » i nó « gueita ». L que me parece lógico relatibamente a esta última palabra. Pessonalmente nunca me lhembro de haber oubido l nome desse anstrumiento prenunciado cun un « e » (nien fechado nien abierto) mas si cun un berdadeiro « a » (tal i qual cumo an pertués; la pernúncia ye la mesma neste caso), subretodo que este « a » faç parte de la sílaba tónica i quando chega l’altura de l acentuar nun heisitamos, stou cumbencida, a abrir tamien essa bogal.
    Mas l squema yá nun l mesmo culas palabras « gaiteiro » ou « gueiteiro » yá que nessas dues palabras la sílaba tónica deixa de ser la purmeira, ou melhor la antepenúltima « gai-» ou « guei- », mas la penúltima « -tei-» cun essa bogal acentuada « e » que ye ua bogal mais fechada que la bogal « a ».
    De qualquiera maneira, l que hai que ber ye que hai ua persença nessas dues palabras « gaiteiro » i « gueiteiro » (i ne l caso desta última palabra cun un « e » einicial mais fechado que l « a » de gaiteiro ? Hemos tamien de analizar esso !) de bogales mais fechadas que ls dous « a » persentes na palabra « gaita », subretodo que l « a » de la sílaba tónica. I por bies dessa defrença, l que an francés nós chamariemos « L’influence ou l'impact de l’environnement vocalique », hai que antender que las pessonas quando outelízan la palabra que sirbe para designar la pessona que toca la gaita (l gaiteiro) ténen spuntaneamente tendéncia a fechar la bogal « a » einecial i átona que antretanto se scribe de la mesma maneira cumo na palabra « gaita ».

    A partir dende surge ua pregunta :
    Anque la bogal « a » na palabra « gaiteiro » nun se pernuncie a 100% de la mesma maneira que na palabra « gaita » pulas rezones que acabemos de splicar (La pernúncia ye na mie oupenion un cachico mais fechada, mas talbeç sien chegar a ser bien cumparable a la pernúncia de l « e » tónico nessa mesma palabra), será que essa ligeira defrença puoda justeficar que haba anton dues ourtografies possibles cumo scolhiu fazer Moisés Pires ne l sou Bocabulairo, yá que aparece nessa sue obra tanto « gaiteiro » cumo « gueiteiro » - dues outografies que corresponderien a dues prenúncias tamien defrentes ?
    Nun sei se stou anfluenciada pul pertués que só usa i aceita las palabras « gaita » i « gaiteiro » (i desta beç de ningua maneira pul francés yá que nessa lhéngua las palabras correspundientes son cumpletamiente defrentes), mas a mi parece-me que aceitar formas cumo « gueita » i « gueiteiro » yá ye star a cumplicar demais i probablemente sien necidade.

    ResponderEliminar
  4. Este comentário foi removido pelo autor.

    ResponderEliminar
  5. Podemos cuntinar...

    Ls artigos i outros determinantes que se colócan siempre antes de ls substantibos (gaita/gaiteiro) tamien « cuntamínan » l grau d’abertura de la bogal « a » persente na purmeira sílaba dessas dues palabras.
    Mas partindo de l princípio que la pernúncia dessa bogal ne l caso de « gaiteiro » nun chega a ser bien eigual al « e » de la sílaba seguinte, solo un cachico mais fechada que l « a » de « gaita », nun se justifica que essa bogal passe a screbir-se « e ».
    L’outra bantaige de preferir l’ourtografie « gaiteiro » a la de « gueiteiro » ye l facto de « gaiteiro » cunserbar antacta la raiç oureginal, quier dezir la palabra « gaita » (i nó « gueita », palabra que, torno a dezir, nien sequiera fui referenciada por Moisés Pires; debe de haber ua rezon!) a partir de la qual se formou la palabra grácias tamien al prefixo « - eiro ».
    I l que ye que se passa quando la palabra s’outeliza ne l femenino, quando un diç por eisemplo « la gaiteira » ?
    Neste caso parece eibidente que las bogales « a » (de l determinante i de la bogal final) ban tamien « cuntaminar » la pernúncia de l « a » de l’antepenúltima sílaba de la palabra. Mais ua rezon para mos cumbencirmos que l mais fácele anton (para nun cumplicar eisageradamente) ye guardar l’ourtografie « gaiteiro/ gaiteira » i poner finalmente de lhado essa outra que aparece antretanto ne l « Pequeno Vocabulário » de Moisés Pires.

    ResponderEliminar
  6. Ua correcçon assi i todo an relaçon al que cheguei a dezir:

    Quando falei de « - eiro » cumo prefixo, querie dezir na realidade: cumo SUFIXO eibidentemente.

    ResponderEliminar