terça-feira, 8 de dezembro de 2009

Cumo screbir an mirandés ciertos nomes strangeiros ?


Nun artigo que pus onte, die 7 de Dezembre, an linha ne l site Froles Mirandesas subre l eitnomusicólogo de ourige corsa i por cunseguinte francesa tamien, Michel Giacometti, an que aperpunie eiditar na Wikipédia la berson mirandesa de l artigo yá eisistente subre essa personalidade an pertués, apareciu outra dúbeda : cumo transcrebir l nome de l’atual capital de la Córsega de l Sul, la cidade adonde naciu an 1929 M. Giacometti cumo tamien, diga-se de passaige, l amperador Napoleon Bonaparte: "Ajaccio" cumo an francés ou mesmo an pertués sabendo que la grafie « cc » corresponde an francés por eisemplo als dous sonidos [ks]; ou cumo aperpuso pula cierta Amadeu Ferreira « Ajacio » cun solo un « c » ?

You yá sabie purfeitamente que essa grafie "cc" nun se usa normalmente para trancrebir palabras an mirandés mas l nome dessa capital de la Córsega de l Sul, ilha de l Mediterráneo atualmente administrada pula França, ye antes de todo strangeiro i nó mirandés. Cumo saber anton i tener la certeza que un nun s’anganha quando tenta transcrebir essa palabra an mirandés subretodo que la palabra tamien ten ua pernúncia corsa, defrente por acaso de la francesa mas defrente tamien daqueilha que aperpuso « l tradutor » (cumo diç l nuosso amigo Cristóban Pires que tamien mos ajudou a eiditar l artigo subre Giacometti na Wikipédia ou melhor na Biquipédia yá que las letras « w » i « k » tamien nun se úsan para screbir palabras an mirandés seguindo las regras de la Cumbençon a nun ser palabras de ourige strangeira precisamente cumo esso stá assinalado na p. 15 cun eisemplos de palabras cumo km, kg, TV, Varsóvia, vianense, whisky, Wagner… i you acrecentarie mais nomes cumo por eisemplo Alberville, cidade situada ne ls Alpes que recebiu hai uns anhos ls jogos olímpicos de Eimbierno)... l « tradutor » que debe de ser, penso, Amadeu Ferreira.

I yá agora la pernúncia an lhéngua corsa (lhéngua tamien regional i menos minoritaira que l que un puode pensar) qual ye ? (I para esso tamien you tube que ir a saber de anformaçones... tal i qual cumo fizo l nuosso Amigo Cristóban Pires) :
An lhéngua corsa, l nome de la cidade adonde naciu Giacometti i afinal tamien Napoleon scribe-se assi : "Aiacciu" (cun “cc” tamien por cunseguinte) i la pernúncia parece ser esta: [ajatʃo] cun esta splicaçon que tamien ancuntrei: “Pour avoir le son [ʧ] devant a, o, u, on intercale un "i" qui ne se prononce pas » (i traduzido para mirandés : Para tener l sonido [ʧ] delantre de a, o, u, pon-se un "i" que nun se pernuncia )

Cuncluson : l sonido a que corresponde la letra « c » caso un decida screbir « Ajacio » assi an mirandés nun corresponde nien a la pernúncia corsa, nien a aqueilha que se usa an francés nien normalmente a la de l pertués senó nun beio qual serie la outelidade de mantener ls dous « cc » tamien an pertués. Quier esto dezir que cun « Ajacio » screbido assi, un decide amirandesar la palabra até de l punto de bista fonético.

Por acaso, you nun sabie cumo se pernunciaba an corso l nome dessa capital de la Córsega de l Sul subretodo na medida an que nunca cheguei até agora a besitar essa ilha mas lhembrei-me de l nome dun queiso afamado feito tamien nessa ilha, l « brocciu », sabendo que la palabra se pernuncia na redadeira sílaba cun estes sonidos [ʧu], ls mesmos afinal que para la palabra « Aiacciu” screbida assi an corso.
I puodo-bos dezir mais ua cousa. Esse queiso, l « brocciu », debe de ser mais que buono cumo yá ua beç cheguei a eimaginar quando bi un die un jornalista culinairo apresentar ua receita realizada na Córsega cun « brocciu » precisamente, nun canal de la telbison francesa. Mais que buono... quier dezir que mesmo an francés esse queiso solo puode ser chamado « brocciu » mas «brocciu » cun [ʧu] na redadeira sílaba! Porque l « brocciu » sien [ʧu] até an francés nun puode ser « brocciu »! Nun sei l que ye!

Anton an relaçon a la ourtografie que debemos de adotar an mirandés : «Ajaccio »ou «Ajacio » ?

Hai que pensar bien !