quinta-feira, 30 de abril de 2009

Perpuosta de Cumbençon1995




Eiqui queda mais un cachico de la anterbista de la doutora Manuela Barros Ferreira, yá salida na FUOLHA MIRANDESA, desta beç subre la Perpuosta que apuis se streformou na atual Cumbençon Ourtográfica de la Lhéngua Mirandesa.



FM - (FUOLHA MIRANDESA) - Que oujetibos ponistes al aprobar la Proposta de Convenção Ortográfica?
MBF - (Manuela Barros Ferreira) - Foram fixados dois objectivos, que constam do texto da Proposta de Convenção Ortográfica (1995), onde se pode ler:

- o primeiro objectivo a atingir pela convenção ortográfica deve ser o de estabelecer critérios claros, sistemáticos e económicos para escrever e ler o mirandês, e para o ensinar;

- estabalecer uma escrita o mais unitária possivel e consagrar o mirandês como língua minoritária do território português são outros objectivos fundamentais desta convenção.

A Proposta de Convenção Ortográfica foi aprovada e publicada em 1995.

FM - Fui defícele fazer partecipar als académicos nesse porjeto?
MBF - Nada. Alinharam imediatamente.

FM - I ls mirandeses, aderírun facelmente a l'eideia?
MBF - Sim, por intermédio do Domingos Raposo. O Padre Mourinho participou na elaboração da proposta, não só por inerência do seu cargo de aassessor cultural do Presidente da Câmara, mas sobretudo pelo seu imenso saber.


(cachico de anterbista feita por Amadeu Ferreira i salida na FUOLHA MIRANDESA de 28 de Abril de 2009)




quarta-feira, 29 de abril de 2009

Cumo naciu la Cumbençon Ourtográfica de la Lhéngua Mirandesa



Manuela Barros Ferreira dou ua anterbista a la FUOLHA MIRANDESA, que acaba de ser publicada. Ende, a cierta altura, fala de cumo i quando naciu l'eideia de fazer ua Cumbençon Ourtográfica de la Lhéngua Mirandesa. Pula sue amportança i porque este blogue quier tratar de la Cumbençon, deixa-se eiqui la parte an que eilha fala dessa ourige, que hoije yá ye stória i que l mais de las pessonas nun conhece. Pa la sumana que ben salirá ua segunda parte de la anterbista, mas essa parte solo la publicaremos apuis de salir na FUOLHA.



FM - (FUOLHA MIRANDESA) - Que fatos e / ou eideias bos lhebórun a dar un salto an frente?
MBF (Manuela Barros Ferreira) - Houve as Primeiras Jornadas de Língua e Cultura Mirandesas promovidas pelo Domingos Raposo em 1987. Aí, eu e a professora Ana Maria Martins fizemos a nossa primeira abordagem linguística do mirandês. O impacto dessas jornadas não foi muito grande, mas juntou pessoas a reflectir.
O principal foi o Encontro organizado pela Associação Portuguesa de Linguística em Miranda do Douro em 1993. Neste Encontro o Domingos queixou-se de que não havia instrumentos de apoio para ensinar a escrever em mirandês, pois só dispunha do José Leite de Vasconcelos, que praticava uma escrita fonética, cheia de sinalefas difíceis de imprimir. Era importante que houvesse regras de escrita simples, que pudessem ser ensinadas em todas as escolas da região. Assim, nas Conclusões recomendou-se que se elaborassem normas ortográficas. Essa é uma das conclusões do encontro e foi o ponto de partida para a elaboração da Convenção, pois para mim isso representou uma espécie de compromisso. Este encontro realizou-se nod dias 10 e 11 de setembro de 1993, tendo as actas sido publicadas no ano seguinte.

FM - An cuncreto, cumo apareciu l'eideia de fazer la Cumbençon?
MBF - Em 1994 o padre Mourinho era assessor cultural do Dr. Júlio Meirinhos, então Oresidente da Câmara de Miranda. Ora o Dr. Júlio tinha apoiado o Encontro e recebeu os participantes falando em mirandês. Em Outubro, se não me engano, telefonei ao padre Mourinho e pedi-lhe que quando fosse à Biblioteca do centro de Linguística (que frequentava) fosse ter comigo, pois precisava de falar com ele. Quando ele chegou, falei-lhe na ideia de reunir um grupo para elaborar uma Proposta de Convenção e perguntei-lhe se ele aceitava participar. Como aderiu de imediato, pedi-lhe que na sua função de assessor do Presidente da Câmara procurasse obter o apoio logístico necessário a esse projecto, para se poder pagar a deslocação de algumas pessoas. Ele alinhou inteiramente. Foi só depois de ter sido conseguido esse apoio que falei com os Professores Ivo de castro e Rita Marquilhas, da UNiversidade de Lisboa, e Cristina Martins, da UNiversidade de Coimbra. Pedi ao Domingos Raposo que se encarregasse de contactar mirandeses de diversas aldeias, professores ou pessoas da área cultural, para participarem no projecto. Todas as participações seriam gratuitas. As únicas coisas pagas (pela Câmara) seriam as viagens e as refeições necessárias durante as reuniões do grupo.

FM - Porque falestes cun essas pessonas i nó cun outras?
MBF - Falei com Ivo de Castro porque é um histpriador da língua, que sabe muito. À Rita Marquilhas porque estava a especializar-se em questões de ortografia portuguesa. À Cristina Martins porque era a única que estava a fazer um mestrado sobre o mirandês e tinha apresentado no Encontro de Miranda uma comunicação muitíssimo interessante.

FM - Que amportança tubo l pertencerdes al CLUL - Centro de Lhenguística de la Ounibersidade de Lisboua?
MBF - Foi decisiva, pois se não fossem os inquéritos linguísticos do Atlas de Portugal e da Galiza, nunca teria contactado com a língua de forma tão sistemática e profunda.

(parte de anterbista feita por Amadeu Ferreira i salida na FUOLHA MIRANDESA de 28 de Abril de 2009)




La casa quemun



La scrita dua lhéngua ye siempre algo mui cumplicado, yá que la fala quaijeque ten defréncias de pessona para pessona i de aldé para aldé.
Passa-se esso cun qualquiera lhéngua: la dibersidade na fala dua lhéngua nun depende de quien la fala, mas ten a ber cula natureza de la lhéngua. I ye siempre dende que se sal para achar un modo de screbir que sirba para todos i esso ye quaije querer la quadratura de l círculo. Esta quadratura ye possible se las pessonas se antendíren i stubíren çpuostas a aceitar ua scrita que nun le corresponde l cien por cien a la fala de naide, mas que puode serbir de casa quemun pa la scrita de todos. Antoce, ye perciso ua ato de buntade, un ato político que, por esso, necita de regras democráticas para que puoda ser aceite.
Falo eiqui de democracie, mas ne l seguinte sentido: las pessonas han de sentir que las regras de scrita ténen l mássimo possible a ber cula sue fala, anque nun le corresponda anteiramente. Esso eisige que la scrita tenga an cuonta todas las bariadades que se sprímen na fala, sien que la cuorda de la dibersidade se stique tanto que se scache la ounidade. Las cousas seran inda mais democráticas se las pessonas podíren partecipar na çcuçon de las regras de scrita, dar l sou cuntributo, saber l que stan a aceitar i aqueilho a que stan a renunciar.
Nanhun decumiento de la lhéngua stá cerrado para siempre, porque la lhéngua ye un cuorpo bibo, i ye eiqui que entra la çcuçon de la Cumbençon Ourtográfica. La çcuçon, neste causo, poderá ser un modo de reforçarmos la nuossa ounidade i de chegarmos a acuordos mais abançados. Ciertos de que nun hai nanhue bogal, nanhue cunsonante, nanhun assento cincunflexo ou seia l que fur, que bala ua rábia, un star de pie atrás, ua zounion alredror de la nuossa lhéngua, yá tan andeble. Tamien eiqui, cumo na cuonta de ls bimes, tenemos de ancuntrar siempre l punto de ounidade que faç la nuossa fuorça.
La democracie ten lhemites que le son traçados pula própia lhéngua, la sue stória, la sue strutura, l sou spácio: algo que las ciéncias ban fixando, que yá ben de antes de nós i que, speramos, ha de cuntinar para alhá de nós.
A seguir por outro camino nun teneremos ua lhéngua, mas tantas quantas las pessonas que la fálan i la scríben, cada un a la sue maneira, mais amportados cun eilhes própios do que cula lhéngua. I esso ye l que nun queremos, pula cierta.

Amadeu Ferreira




terça-feira, 28 de abril de 2009

Cumo ourganizar ls artigos



Para que la çcuçon siga cun orde, i que todos puodamos ler i tener an cuonta l que outros scríben, eiqui quédan mais algues regras de cumo ourganizar ls artigos:

1- Cada artigo ha de tratar de un solo tema, inda que seia pequeinho;
2 - Quando l artigo fazir ua perpuosta defrente de la Cumbençon atual, ten que dezir qual ye la soluçon que stá agora i porquei aperpon outra;
3 - Las seluçones perpuostas dében de ser fundamentadas, debendo dezir-se de adonde son sacados ls eisemplos dados, séian an testo ou boç, i qual ye la tierra de refréncia.

Outras regras poderan ser acrecentadas se fur neçairo.

Amadeu Ferreira


segunda-feira, 27 de abril de 2009

Regras de l blogue



Regras por que se bai a gobernar este blogue:

1 - L mirandés ye la lhéngua oufecial de l blogue, debendo la sue scrita respeitar la Cumbençon Ourtográfica de la Lhéngua Mirandesa i la sue Adenda.
2 - Cada partecipante puode, assi i todo, screbir ls sous artigos ou fazer ls sous comentairos noutras lhénguas.
3 - Respeitar la lhéngua i la cultura mirandesas.
4 - Ser a fabor de ls dreitos de las pessonas, nun se aceitando caminos de racismo i outras neguilhas aparecidas, cuntrairas a la houmanidade.
5 - Çcutir eideias i nunca çcutir ou atacar pessonas.
6 - Anterbenir de forma séria, l que quier dezir, an special: coincer l que yá se dixo subre l que stá a ser çcutido; fazer proba de l que se diç, nun atirando cun palpites al aire sien qualquiera fundamiento.
7 - Todos ls partecipantes assinaran ls sous testos de modo que queda claramente eidenteficada la pessona que scribe.


Anterbençon de la admenistraçon de l blogue:

- quien nun respeitar las regras berá ls sous testos apagados;
- se alguien se sentir oufendida/o debe de star abierta/o a resolber todo a bien, cun mediaçon de la admenistraçon se fur perciso;
- la admenistraçon poderá fazer modeficaçones ne ls testos, mas solo para corregir gralhas an que tal se justefique, para ouniformizar la lhetra de l blogue, i para poner chabes de busca.


La Quadrilha

Poderá fazer parte de la Quadrilha de l blogue, qualquiera pessona que querga partecipar na çcuçon i lo pida pa la caixa de correio eiletrónico cumbenconmirandesa@gmail.com, que será la caixa de correio oufecial de l blogue, ou por outro modo.